บทเพลงนี้ พันเอก หลวงสารานุประพันธ์ ประพันธ์อย่างรีบเร่งขณะมีงานเปิดวรรณคดีสมาคมแห่งประเทศไทย ณ ทำเนียบสามัคคีชัย ( ทำเนียบรัฐบาลปัจจุบัน ) เมื่อวันที่ 27 มิถุนายน 2485 แรกทีเดียว ท่านได้อ่านบทกลอนนี้ออกอากาศทางวิทยุกระจายเสียงก่อน ต่อมามีผู้ขอร้องให้ท่านผูกกลอนนี้เป็นเพลงสากล ตามนโยบายของ ฯพณฯจอมพล ป.พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรีในขณะนั้น คุณหลวงจึงนำความกราบเรียนฯพณฯจอมพล ป. ขออนุมัติสร้างเพลงนี้ขึ้น โดยยกลิขสิทธิ์ให้เป็นของวรรณคดีสมาคมแห่งประเทศไทย ถือเป็นเพลงประจำสมาคมสืบไป
ท่านได้เขียนเล่าถึงการที่ได้นำบทกลอนนี้ ไปให้ครูเอื้อแต่งทำนอง ไว้ในวรรณคดีสาร ฉบับที่ 2 ปีที่ 1 กันยายน 2485 ไว้ว่า
"ฉันได้นำบทประพันธ์บทนี้ ไปหารือกับ นายเอื้อ สุนทรสนาน หัวหน้าหมวดดุริยางค์สากล กรมโคสนาการ ซึ่งเป็นผู้มีชื่อเสียงอุโคสไนการผูกเพลงสากลที่ไพเราะขึ้นจากสำเนียงเพลงไทยเดิม นายเอื้อ สุนทรสนานอ่านบทประพันธ์ด้วยความสนไจและพอไจ และรับตกลงทำไห้ แต่ขอร้องไห้ฉันแนะนำว่า จะไช้เพลงไทยเดิมเพลงไดมาเปนแม่บท ดัดแปลงขึ้นเปนเพลงสากลสำหรับทำนองนี้
ฉันรำลึกขึ้นได้ว่า เมื่อยังเด็กอยู่นั้น ได้เคยถูกคัดเลือกไห้ไปหัดร้องลำสักวาทำนองเพลง "พระทอง" กับหม่อมส้มจีน ครูร้องเพลงที่มีชื่อที่สามัคยาจารยสมาคม และได้ออกงานมาแล้วหลายครั้งยังจำทำนองได้ดีอยู่ ฉะนั้นตกลงบอกแก่ นายเอื้อ สุนทรสนาน ว่าไคร่จะได้ทำนองแบบสักวาอันเปนเพลงไทยเดิมแท้นั้นเอง มาประดิถขึ้นไห้เปนแบบสากล นายเอื้อฯได้ขอให้ฉันร้องไห้ฟังหลายจบ และเขาได้จดโน้ตลงไปตามทำนองเพลง แล้วก็ไปเริ่มลงมือแต่งทันที"
นอกจากนี้ ยังมีโน้ตเพลง ซึ่ง นายต๋อง ตาบองครักษ์ ข้าราชการของกรมโฆษณาการ คัดมาลงไว้ในวรรณคดีสารฉบับนี้ด้วย
เพลงนี้ยังไม่เคยได้ยินใครเปิดออกอากาศ ไม่ทราบว่ามีการอัดเป็นแผ่นเสียงไว้หรือไม่ และใครเป็นผู้ขับร้อง ใครทราบโปรดเอื้อเฟิ้อข้อมูลด้วย
|
|
เจ้าคุณกรมโฆษณาการ
|
|
